Ciekawostki Antarktydy

Tereny Oceanu Południowego (nazywanego także Oceanem Antarktycznym lub Południowym Oceanem Lodowatym) zostały formalnie zatwierdzone przez Międzynarodową Organizację Hydrograficzną dopiero w 2000 roku. Wcześniej Antarktydę otaczały wody południowych części oceanów: Atlantyckiego, Indyjskiego i Spokojnego. Ocean Południowy jest piątym (z sześciu) co do wielkości oceanów. (1)

Na Antarktydzie zlokalizowane są czynne wulkany. Wśród nich znajduje się wulkan Deception. Jest to właściwie wyspa – Deception Island (zwodnicza wyspa), która jest wierzchołkiem wulkanu. Należy do archipelagu Szetlandów Południowych. Czynny wulkan, a tym samym cała wyspa jest obecnie jedną z atrakcji turystycznych Antarktydy. „Znana jest z gorących źródeł wypływających z wulkanicznego piasku. Zawijają tu prywatne jachty i statki wypoczynkowe, a turyści zażywają kąpieli w ciepłych wodach. Wyspa jest także jednym z naturalnych laboratoriów przyrody, w którym obserwować można zjawiska towarzyszące działalności czynnego wulkanu.” (2)

antarktyda-narodziny-gora-lodowa
Narodziny góry lodowej. (c) NASA’s Earth Observatory.

Często kojarzony z Antarktydą (i całym obszarem Antarktyki) niedźwiedź polarny nigdy w tych rejonach świata nie występował, podobnie, jak jego łupem nigdy nie padł żaden pingwin. (7)

Latarnia morska należąca do polskiej stacji antarktycznej im. Arctowskiego jest położonym najdalej na południe obiektem tego typu.

Trudno w to uwierzyć, ale na Antarktydzie są miejsca gdzie nie padał deszcz lub śniegu od przeszło … 2 mln lat. Wpisuje się to w ogólny klimat Antarktydy, która jest najbardziej suchym miejscem na Ziemi.

Z Antarktydy pochodzi największa góra lodowa na Ziemi naszych czasów. B-15, bo o niej mowa, liczyła sobie 11 tys. kilometrów kwadratowych, była zatem wielkości … Jamajki. Miała 375 kilometrów długości i 40 kilometrów szerokości. Powstała w 2000 roku odrywając się z Lodowca Szelfowego Rossa. Z biegiem lat następowała jej dezintegracja. W 2015 roku jeden z jej fragmentów nadal kilkadziesiąt kilometrów szerokości.

b-15-iceberg
Proces powstawania góry lodowej B-15 na zdjęciach satelitarnych.

Na Antarktydzie znajduje się aż 90% ziemskiego lodu. Drugim rezerwuarem jest oczywiście Grenlandia. Ocenia się, że gdyby lód antarktyczny uległ stopieniu, to poziom oceanów podniósłby się aż o 61 metrów.

Na Antarktydzie znajdziemy też najdłuższy lodowiec świata. Lambert – Fischer liczy sobie aż 515 kilometrów.

W jednej w najzimniejszych części Antarktydy leży staw Staw Don Juan. Pomimo sążnistych temperatur dochodzących do 50 stopni w minusie staw … nie zamarza. Przyczyną jest niezwykle wysokie stężenie soli w wodzie – ok. 40%. Badacze twierdzą, że jezioro zamarznie dopiero wtedy, gdy temperatura obniży sięco najmniej do -53°C.

Na polarnych wodach można spotkać połynie (płonie) – regularne, naturalne miejsca wolne od lodu. Wyróżniamy ich dwa rodzaje. Płonie wiatrowe powstają, gdy wiatr wieje stale w jednym kierunku, odganiając lód od brzegu. Można je spotkać przy lądzie. Z kolei za powstawanie płoni ciepłych odpowiedzialny jest ciepły prąd, który lokalnie uniemożliwia zamarzanie wody. Płonie odgrywały ważną rolę podczas ziemnej wojny były bowiem wykorzystywane przez atomowe okręty podwodne. Nic dziwnego zatem, że położenie większości z nich było zastrzeżone.

polynia-antarktyda
(c) NASA.

(1) Encyklopedia.

(2) M. Doktor, S. Porębski, M. Theusner, K. Birkenmajer, Antarktyda. Polskie badania geologiczne na krańcach Ziemi.

(7) http://www.arctowski.pl